Posts

Showing posts from May, 2022

#हिंदूंचे सण-उत्सव - भारतीय अर्थव्यवस्थेचे आधारस्तंभ

Image
# *हिंदूंचे सण-उत्सव - भारतीय अर्थव्यवस्थेचे आधारस्तंभ हा विषय मांडण्याचे बरेच दिवस मनात होते , त्याला मुहुर्त आज मिळाला . हिंदू संस्कृती हा अतिशय खोल व गहन विषय आहे .  यात आपण जितके आत आत जाऊ तितके आपल्याला अनेक व विविध प्रकारचे मोती ,रत्ने इ  सापडत जातात .  सहसा एखादा विषय आपल्या मनात बरेच दिवस असतो , पण आपण स्वतः   Convince  नसू तर तो कागदावर उतरत नाही ..अलीकडे माझ्या मुलाची मुंज ( उपनयन संस्कार ) झाली व या विषयाची व्याप्ती व समज आपोआपच आली व मी लेखणी परजून सज्ज झालो . आपल्या हिंदू धर्मात वर्षातील बाराही महिने सतत काही ना काही सण , उत्सव , लग्नं ,  समारंभ इ सुरूच असतात . तुम्ही जर बारकाईने बघितले वा अभ्यास केला तर प्रत्येक सण व आजूबाजूचा निसर्ग व त्यात होणारे बदल यांची अद्भुत सांगड घातलेली दिसून येईल . प्रत्येक गोष्ट करण्यामागे काहीतरी कार्यकारणभाव असतो व त्यामागे पैसा वा चलनवलन फिरण्याचे अर्थकारण दिसून येईल . या हिंदू धर्मातील कोणतीही गोष्ट *विनाकारण* अशी नसतेच मुळी , पण त्यामागचे  अर्थशास्त्र समजून घेता आले पाहिजे .. कसे ते समजून ...

एका सहृदय इंग्रज अधिकाऱ्याची कथा !

Image
एका  सहृदय इंग्रज अधिकाऱ्याची कथा !  सगळेच इंग्रज अधिकारी काही वाईट नव्हते ... काही अतिशय क्रूर होते हे खरे असले तरी काहींचा दृष्टिकोन वेगळाच असायचा ..जसं आपण इंग्रजांची क्रूरता पुढे आणतो ,त्याबद्दल बोलतो , लिहतो तसेच हे ही सांगितले पाहिजे , म्हणून हा लेखन व्याप !  तो पारतंत्र्याचा काळ होता व स्थानिक भारतीय लोकांना त्यांचा राग वा द्वेष असणे हे साहजिक होते ..स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे सहकारी श्री वासुदेवराव गोगटे यांनी सर हॉट सन यांच्यावर पिस्तुल झाडण्याचा प्रयत्न केला होता . पुढे १९३७ साली गोगटे यांच्या मुक्ततेचा प्रश्न उपस्थित झाला तेव्हा त्या वेळच्या मंत्रिमंडळातील श्री कन्हयालाल मुन्शी यांनी थेट सर हॉटसन यांना पत्र लिहून श्री गोगटे यांच्या मुक्ततेला आपण संमती द्यावी इतकेच सुचवले . त्यावर हॉटसन साहेबांनी नुसतीच संमती दिली इतकेच नव्हे गोगटे यांच्या साठी शंभर रुपये ही पाठवून दिले . यावरून जुन्या घडून गेलेल्या गोष्टी/घटना कितीही अप्रिय असल्या तरी आत्ताच्या काळानुसार नव्या दृष्टीने नव्या पद्धतीने विचार करता आला पाहिजे .. यावरून पुढे असे ही  म्हणावेसे वाटते क...

गाडगेबाबा व गो नि दांडेकर यांच्या आठवणी

Image
गोनिदा व गाडगेबाबा यांच्या आठवणी अलीकडे एका लेखांच्या स्पर्धेचे परीक्षण करण्याचा निमित्ताने गो नी दांडेकर यांची भाची निलांबरी जी  गानू यांच्याशी फोनवर बोलण्याची  संधी मिळाली . निलांबरी यांचे वय सध्या सत्तरीच्या पुढे आहेत पण वाचन , साहित्य याविषयी अजूनही तळमळीने काम करत आहेत व स्वतःही बरेच लेखन सातत्याने करत आहेत .  गोनिदा म्हणजे आपल्यातील अनेक वाचकांचे आवडते लेखक आहेत ( माझेही आहेत ) . त्यांच्या शितु , माचीवरला बुधा  या तर माझ्या विशेष आवडत्या कादंबऱ्या आहेत .. निलांबरी यांच्याशी बोलताना मी त्यांना गोनिदा यांच्या काही विशेष आठवणी असतील तर सांगा अशी विनंती केली , व त्यांनी गोनिदा व गाडगेबाबा यांच्यातील अनोख्या नात्याबद्दल च्या दोन आठवणी मला सांगितल्या .. या दोन आठवणींचे शब्दांकन मी माझ्या पद्धतीने करत आहे , वाचकांस आवडेल ही आशा ! गोनिदा हे सिद्धहस्त लेखक तर गाडगेबाबा हे कर्मयोगी संत ! पण ही गुरू-शिष्याची जोडी होती ..त्यांची पहिली आठवण पंढरपूर जवळची !  तेव्हा गाडगेबाबा चंद्रभागेच्या तीरावर फिरत असताना त्यांना एक कुष्ठरोगी दिसला . त्यांनी त्याला जवळ बोल...